Türk Ticaret Kanunu değişiyor. Yeni Türk Ticaret Kanunu?na göre 1 milyon civarındaki şirket web sitesini kurmak zorunda. Firmaların kendi adlarına internette isim tescili ve web alanı (hosting) hizmeti almaları gerekmektedir. Yeni yasanın yürürlüğe konulmasına ve uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla hazırlanan 1535 maddelik tasarı mecliste kabul edildi. Bir takım eksikliklerinde giderilmesiyle birlikte kanunlaşarak yürürlüğe girecek olan tasarı pek çok şeyi değiştirecek.
Tasarı ile bir çok yenilik getiriliyor. Bu yeniliklerin en önemlisi ise şirketlerin elektronik ortama taşınması olarak dikkat çekiyor. Diğer önemli gelişmeleri, elektronik alışverişte de hukuki konuların geçerli olacağı ve elektronik imzaya getirilen sınırlandırmalar oluşturuyor.
» Yeni Türk Ticaret Kununu Tasarısı?na göre; Web sitesi kurmayan, web sitesi olupta gerekli tahsisi yapmayan Anonim Şirket yönetim kurulu üyeleri ve sorumlularına 6 aya kadar hapis cezası verilecek. ADALET Bakanlığı, yarım asırdır yürürlükte bulunan Türk Ticaret Kanunu?nu çağın ihtiyaçlarına göre yeniden düzenliyor. 1514 maddelik yeni Türk Ticaret Kanunu Tasarı taslağı şeffalığa büyük önem veriyor. Bu kapsamda taslağın en ilginç maddesi web sitesi olmayan anonim şirketlerle ilgili. Buna göre; Web sitesini kanunun yürürlüğe girmesinden itibaren üç ay içinde oluşturmayan, Web sitesi varsa içine gerekli tahsisi yapmayan anonim şirket yönetim kurulu üyeleri, limited şirket müdürleri ve öteki yetkililere altı aya kadar hapis ve 100 günden 300 güne kadar adli para (günlüğü 15 milyon liradan) cezası verilecek. Web sitesine konulması gereken içeriği usulüne uygun bir şekilde koyulmaması halinde de bu kişilere üç aya kadar hapis ve 100 güne kadar adli para cezası verilecek. » AB?YE UYUMLU: Türk şirketlerini AB müktesabatına uyumlu hale getirmeyi amaçlayan kanun taslağı ?Şirketler Topluluğu kavramını da ilk kez düzenliyor. Adalet Bakanı Cemil Çiçek ile çalışmayı yapan Komisyonun Başkanı Prof. Dr. Ünal Tekinalp, taslağı tanıttı. » ON-LİNE KURUL: Taslak kanunlaşırsa; özellikle halka açık anonim şirketlerde genel kurullara ?on-line olarak katılma, öneri sunma, müzakere yapma ve oy verme yolu? da açılıyor. Anonim şirketlerde yönetim kurulları da on-line olarak yapılabilecek. Bütün şirket ve işletmelerin ortaklar toplantısı da elektronik ortamda gerçekleştirilebilecek. Web sitesine pay sahiplerine, sermaye piyasasının bütün aktörlerine ve üçüncü şahıslara ve kamuya açıklanacak bilgilerin konulması da zorunlu. » Rakipleri kötüleyen reklam yapılamayacak ŞİRKETLER kendisini, mallarını, iş ürünlerin, faaliyetlerini, fiyatlarını, gerçeğe aykırı yanıltıcı ve rakibini gereksiz yere kötüleyici reklam yapamayacak. TV, radyo, yazılı basın, ve panoyla reklamlarda, bir başka marka anlaşılacak şekilde mukayeseli reklam yapılamayacak. Abartılı ve gerçeğe aykırı reklam da yasak. Örneğin 260 km ile giden bir araba reklamı yapılırken, ?Bu ses motordan değil radyodan geliyor? şeklinde gerçeğe aykırı reklam, hukuka aykırı sayılacak. » Taksitle satarken faiz söylenecek KANUN Taslağı?na göre taksitle satışın şartlarında açık olmamak, uygulanan faizi veya vade fakını, ödemelerin nasıl yapılacağını, taksitle satış yapanın unvanını açıklamamak ?dürüstlük kuralına? aykırı sayılıyor. Müşterinin daha sonra sürpriz vade farkı, faiz oranı, kredi kartı kullanması halinde, ek komisyon istenmesi gibi uygulamalar yaptırıma bağlandı. Banka boşaltmanın yolu haline gelen paravan şirket kurulması da engellenip cezai yaptırıma bağlandı. » Şirket erken uyarı komitesi kuracak PAY senetleri borsada işlem gören şirketlerde yönetim kurulu, ?şirketin varlığını, gelişmesini ve devamını tehlikeye düşüren sebeplerin erken teşhisi ve bunun gerekli önlem ve çareler uygulanması? amacıyla uzman bir komite kurmak, sistemi çalıştırmak ve geliştirmekle yükümlü sayıldı.
Türk Ticaret Kanunu?nun değişmesinde ki önemli kriterler arasında elektronik ortamda hukuki işlem kurmanın yaygınlık kazanması gösteriliyor. ?Elektronik işlemler ve bilgi toplumu hizmetleri? başlığı ile belirtilen bölümde, şirketlere web sitesi oluşturma zorunluluğu şu şekilde ifade ediliyor:
Türk Ticaret Kanunu Taslağından:
D) Elektronik işlemler ve bilgi toplumu hizmetleri
I – Web sitesi
Madde 1524 – (1) Her sermaye şirketi bir web sitesi açmaya ve bu sitenin açıkça belirlenmiş bir bölümünü, sayılacak içerik ile sınırlı olmamak üzere, şirketçe kanunen yapması gereken ilânlara, paysahipleri veya ortakları açısından önem taşıyan açıklamalara; yönetim ve müdürler kurulu ile genel kurul toplantılarının hazırlıklarına; anılan kurulların yapılmasına ilişkin bilgilere; ortaklara ve paysahiplerine sunulması gereken belgelerin yayımlanmasına; bu kurullara ait olanlar da dahil olmak üzere her türlü çağrıya; oy verme, şeffaflık ve kamuyu aydınlatma yönünden zorunlu ve bilgi toplumu bağlamında yararlı görülen tüm hizmetlerin ve bilgilerin sunulmasına; bilgi almaya yönelik sorulara, cevaplara ve benzeri diğer işlemler ile bu Kanunda ve diğer kanunlarda paysahiplerinin veya ortakların aydınlatılmasının öngörüldüğü konulara, özgülemek zorundadır. Ayrıca, finansal tablolar, bunların dipnotları, ekleri, yönetim kurulunun yıllık raporu dahil, hesap durumlarına, ara finansal tablolara, yönetim kurulunun kurumsal yönetim ilkelerine ne oranda uyulduğuna ilişkin yıllık değerleme açıklamasına; denetçinin, özel denetçinin, işlem denetçilerinin raporlarına ve yetkili kurul ve bakanlıkların konulmasını istedikleri pay sahiplerini ve sermaye piyasasını ilgilendiren konulara ilişkin olarak, şirketin cevapları ve bildirimleri ve diğer ilgili hususlar şirketin web sitesinde yayınlanır. Bu hükümdeki yükümlülüğe uymama, kanuna aykırılığın ve yönetim kurulunun görevini yerine getirmemesinin bütün hukukî sonuçlarını doğurur. Ceza hükümleri saklıdır. Finansal tabloları ile her türlü rapor üç yıl sitede kalır.
— Toplumu bilgilendirmek adına sermaye şirketleri web sitesi yaptırmak zorunda. —
(2) Web sitesinin bilgi toplumu hizmetlerine ayrılmış kısmının ticaret siciline kaydı da dâhil olmak üzere, bu maddenin amaçlarına özgülenmiş bulunan bu kısmının herkese açık nitelik taşıdığı, burada yer alan mesajlar ile bilgilerin ilgililere yönlendirilmiş açıklamalar ve hukukî iradeler olduğu, sitenin bu kısmına ulaşılmasının usul ve esasları ile ilgili diğer hususlar Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından bir yönetmelikle düzenlenir.
(3) Web sitesinin bu maddenin amaçlarına özgülenmiş kısmında yayımlanan içeriğin başına tarih ve parantez içinde ?yönlendirilmiş mesaj? ibaresi konulur. Bu ibareli mesaj ancak Kanuna ve ikinci fıkrada anılan yönetmeliğe uyulmak suretiyle değiştirilebilir. Tahsis edilen kısımda yer alan bir mesajın yönlendirildiği karinedir.
(4) Bu Kanun ile ilgili diğer kanunlarda veya idarî düzenlemelerde daha uzun bir süre öngörülmedikçe, şirketin web sitesine konulan bir içerik, üzerinde bulunan tarihten itibaren en az altı ay süreyle web sitesinde kalır; aksi hâlde konulmamış sayılır.
— Sermaye şirketleri finansal tabloları, denetçi raporları gibi bilgileri web sitelerinde yayınlayacaklar. —
(5) Yönlendirilmiş mesajların basılı şekilleri 82 nci madde uyarınca ayrıca saklanır. Web sitesinde yer alacak bilgiler metin hâline getirilip şirket yönetimince tarih ve saati gösterilerek noterlikçe onaylı bir deftere sıra numarasına göre yazılır veya yapıştırılır. Daha sonra sitede yayınlanan bilgilerde bir değişiklik yapılırsa, değişikliğe ilişkin olarak yukarıdaki işlem tekrarlanır.
II – Beyanlar, belgeler ve senetler
Madde 1525 – (1) Tarafların açıkça anlaşmaları ve 18 inci maddenin üçüncü fıkrası saklı kalmak şartıyla, bildirimler, ihtarlar, itirazlar ve benzeri beyanlar; fatura, teyit mektubu, iştirak taahhütnamesi, toplantı çağrıları ve bu hüküm uyarınca yapılan elektronik gönderme ve elektronik saklama sözleşmesi, elektronik ortamda düzenlenebilir, yollanabilir, itiraza uğrayabilir ve kabul edilmişse hüküm ifade eder.
III – Güvenli elektronik imza
Madde 1526 – (1) Poliçe, bono, çek makbuz senedi, varant ve kambiyo senetlerine benzeyen senetler güvenli elektronik imza ile düzenlenemez. Bu senetlere ilişkin arz, kabul, aval gibi senet üzerinde gerçekleştirilen işlemler güvenli elektronik imza ile yapılamaz.
(2) Konişmentonun, taşıma senedinin ve sigorta poliçesinin imzası elle, faksimile baskı, zımba, ıstampa, sembol şeklinde mekanik veya elektronik herhangi bir araç ile de atılabilir. Düzenlenledikleri ülke kanunlarının izin verdiği ölçüde bu senetlerde yer alacak kayıtlar el yazısı, telgraf, teleks, faks ve elektronik diğer araçlarla yazılabilir, oluşturulabilir, gönderilebilir.
IV – Elektronik ortamda yönetim kurulu ve genel kurul
— Yakında genel kurullar online yapılabilecek. —
1. Genel olarak
Madde 1527 – (1) Sermaye şirketlerinde müdürler kurulu ve yönetim kurulu üyelerinin, öngörülen belirli durumlarda, kurul toplantılarına görüntü ve ses aktarılması yoluyla katılabilmeleri ve oy vermeleri esas sözleşme veya şirket sözleşmesiyle düzenlenebilir.
(2) Kollektif, komandit, limited ve sermayesi paylara bölünmüş şirketlerde, şirket sözleşmesinde ve esas sözleşmede öngörülerek elektronik ortamda ortaklar kuruluna ve genel kurula katılma, öneride bulunma ve oy verme, fizikî katılımın, öneride bulunmanın ve oy vermenin bütün hukukî sonuçlarını doğurur.
(3) Birinci ve ikinci fıkrada öngörülen hâllerde, elektronik ortamda oy kullanabilmek için, şirketin bu amaca özgülenmiş bir web sitesine sahip olması, ortağın bu yolda istemde bulunması, elektronik ortam araçlarının etkin katılmaya elverişliliğinin bir teknik raporla kanıtlanıp bu raporun tescil ve ilân edilmesi ve oy kullananların kimliklerinin saklanması şarttır.
(4) Birinci ve ikinci fıkrada anılan şirketlerde esas sözleşme veya şirket sözleşmesi gereği şirket yönetimi, bu yolla oy kullanmanın bütün şartlarını gerçekleştiriri ve ortağa gerekli bütün araçları sağlar.
(5) Anonim şirketlerde genel kurullara elektronik ortamda katılma, öneride bulunma, görüş açıklama ve oy verme, fizikî katılmanın ve oy vermenin bütün hukukî sonuçlarını doğurur. Bu hükmün uygulanması esasları bir Tüzük ile düzenlenir. Tüzükte, genel kurula elektronik ortamda katılmaya ve oy vermeye ilişkin esas sözleşme hükmünün örneği yer alır. Anonim şirketler Tüzükten aynen aktarılacak olan bu hükümde değişiklik yapamazlar. Tüzük ayrıca oyun gerçek sahibi veya temsilcisi tarafından kullanılmasını sağlayan kurallar ile 407 nci maddenin üçüncü fıkrasında öngörülen komiserlerin bu hususa ilişkin yetkilerini içerir. Bu Tüzüğün yürürlüğe girmesi ile birlikte genel kurullara elektronik ortamda katılma ve oy kullanma sisteminin uygulanması pay senetleri borsaya kota edilmiş şirketlerde zorunlu hâle gelir.
(6) Birinci ilâ dördüncü fıkra hükümleri çerçevesinde oyun gerçek sahibi tarafından kullanılmasına ve uygulamaya ilişkin kurallar ile paysahibinin temsilcisine web sitesi aracılığıyla talimat vermesi esas ve usulleri Sanayi ve Ticaret Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.
2. Uygulama kuralları
Madde 1528 – (1) Elektronik ortamı kullanmak isteyen ortaklar, paysahipleri ve yönetim kurulu üyeleri e-posta adreslerini şirkete bildirirler.
E) Kurumsal yönetim ilkeleri
Madde 1529 – (1) Halka açık anonim şirketlere kurumsal yönetim ilkeleri, yönetim kurulunun buna ilişkin açıklamasının esasları ve şirketlerin bu yönden derecelendirme kural ve sonuçları Sermaye Piyasası Kurulu tarafından belirlenir.
Sermaye Piyasası Kurulunun uygun görüşü alınmak şartıyla, diğer kamu kurum ve kuruluşları sadece kendi alanları için geçerli olabilecek kurumsal yönetim ilkeleriyle ilgili, ayrıntıya ilişkin sınırlı düzenlemeler yapabilirler.
Kanunun Gerekçeleri
Madde 1524 ? Bu maddede, ?Elektronik işlemler ve bilgi toplumu hizmetleri? başlığı altında elektronik işlemler ve bilgi toplumu hizmetlerine ilişkin hükümler toplu olarak yer almaktadır. Bu genel hüküm dışında 1524 üncü madde bir genel hükümdür. Tasarının çeşitli hükümlerinde web sitesine konulacak içeriğe ilişkin düzenlemelere yer verilmiştir. Web sitesi ile ilgili düzenleme, gelişmelere açıktır. Pek de uzak olmayan bir gelecekte yapılacak değişikliklerle söz konusu başlık altında yer alan düzenlemelerin genişleyebileceği düşünülmüştür. Çünkü alan çok dinamik ve bu konudaki uluslararası çalışmalar çok yoğundur.
Birinci fıkra: Hüküm, en üst düzeyde şeffaflığın sağlanması amacıyla öngörülmüştür. Web sitesinin, şirketle ilgili bilgilere, şirketin yaptığı açıklamalara, çağrılara, beyanlara ve hazırladığı belgelere, raporlara, finansal tablolara, sorulan sorulara verilen cevaplara, herkesin en kolay şekilde ulaşabildiği, en güvenilir şeffaflığı en üst düzeyde sağlayan araç olduğu düşüncesinden hareket edilmiştir. Hükmün internet tekniğine uydurulması bazı güçlüklere sebep olabilir. Hükmün öngördüğü web sitesi düzeni şöyle açıklanabilir: (a) Her sermaye şirketi bir web sitesi alacaktır. (b) Web sitesine bilgi toplumu bağlamında “herşey” konulabilir. “Herşey” şeffaflık ile tanımlanır ve anlam kazanır. Hükümde ilk akla gelen bilgiler, belgeler, raporlar, tablolar, çağrılar vs. (kısaca: “İçerik”) yer almıştır. Bunlar sınırlı sayı (numerus clausus) değildir. İçeriğin web sitesine konulması için web sitesinin bir bölümü 1524 üncü maddenin amaç ve işlevlerine özgülenmelidir. Özgüleme olgusu ?özgülemenin yapılmış olduğu? ikinci fıkrada belirtildiği üzere web sitesinin tescili değildir. Sicile kaydın kurucu niteliği bulunmayıp, özgüleme açıklayıcıdır; kamuya özgülemenin bildirilmesidir. İstenen özgülemenin sicile kaydedilmesi, sicilde özel bir numara verilmesidir. Bu sicil numarası değildir. Ancak, kanun bunu bir hükme bağlamamıştır, idarî düzenlemelere bırakmıştır. Böylece web sitesi içinde bir bölüm ayrılması gerçekleşmiş, ilân edilmiş ve resmîleşmiş olacaktır.
Web sitesine konulması gereken bir içerik konulmamışsa, hukuka aykırılığın ve yönetim kurulunun görevini yerine getirmemesinin tüm sonuçları doğar. Meselâ: genel kurulun kararı iptal edilir, yönetim kurulu sorumlu tutulur, gereğinde işlem geçerlik kazanmayabilir.
— Aksi durumların cezai yaptırımları var. —
İkinci ve üçüncü fıkra: Web sitesinin sicile kaydına ilişkin hükmün anlamı birinci fıkrada açıklanmıştır.
İkinci, özellikle üçüncü fıkra yeni bir kavrama yer vermiştir. Bu kavram “yönlendirilmiş mesaj”dır. Kavram AT’ın e-ticarete ilişkin yönergesinden alınmıştır. Kastedilen üçüncü kişiye yönlendirilen (tevcihî muktazi) mesajdır. Bu mesaj yönlendirildiği andan itibaren şirketin tasarrufundan (kural olarak) çıkmıştır. Şirket bu mesajı kanunî usul ve şartlara uymadan değiştiremez. “Kanunî usul ve şartlar” ise mesajın içeriğine, niteliğine ve dahil bulunduğu kurum ile bağlı olduğu hükümlere göre değiştirilebilir. Yönlendirilmiş mesaj üçüncü kişi yönünden de hukukî bir anlam taşır. Yönlendirilmiş mesaj, ona dayanan tarafından, yönlendirildiği şekli ile alınmış sayılır. Alınmış sayılma “üçüncü kişi tarafından biliniyor” anlamına gelmez ve böyle anlama uygun sonuçlar doğurmaz. Çünkü kimse web sitesine bakmaya, ona ulaşmaya mecbur değildir. Ancak web sitesine ve yönlendirilmiş mesaja dayanıyorsa yönlendirilmiş mesaj onun tarafından da alınmış kabul olunur. Bu kabul hukukî sonuç doğurur. Yönlendirilmiş mesaj üzerine “yönlendirilmiş” veya eşanlamlı bir ibare konularak diğer mesajlardan ayrılır. Web sitesinin tahsis edilen kısmına konulan mesajlar yönlendirilmiştir. Bunun pek az istisnası olabilir. Tahsis edilen kısımda bulunan mesajlar bu ibareyi içermeseler bile öğrenimin ve yargı kararlarının belirlediği hallerde böyle varsayılabilir. Bu hususta karine vardır.
Dördüncü fıkra: Web sitesine konulacak içeriğin sitede kalma süresine ilişkindir.
Beşinci fıkra: Yönlendirilmiş mesajlar maddeye göre saklanır.
— Web sitede yanlış, güncel olmayan bilgiler yayınlamanın cezai ve hukuki sorumlulukları web sitenizi düzenli güncellemenizi gerekli kılmakta. —
Sermaye şirketlerinde müdürler kurulu ve yönetim kurulu toplantıları ile şahıs şirketleri, limitet şirketler ve paylı şirketlerde ortaklar kurulu veya genel kurul toplantılarının, on-line yapılması da mümkün olacak. On-line toplantıda alınan kararlar geçerli kabul edilirken, kararlar, güvenli elektronik imza veya daha sonra atılacak fiziki imzayla kayıt altına alınabilecek. On-line genel kurullar, ”halk pay sahiplerinin” de genel kurullara katılabilmesini kolaylaştıracak ve daha şeffaf şekilde yönetilmelerine hizmet edecek. Bu ana ilkelerin hayata geçirilmesi için Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca bir yönetmelik hazırlanacak.
Buradan açık ve net biçimde anlaşıldığı üzere web siteniz henüz yapılmamışsa ivedilikle yaptırmaya yada var olan web sitenizi kolay güncellenebilir hale getirmeniz gerekmekte. Çünkü kanunun tanıdığı süre dolduğunda web sitenizi sıkça güncelleme ihtiyacı gündeme gelebilir.
Bu işlemi web tasarımı firmalarına ücreti karşılığında yaptırmanız ise önemli miktarda bir fonu bütçenizden ayırmayı gerektirebileceği gibi bazen de istediğiniz çabuklukta güncellemelerin yapılmasına olanak tanımayabilir.
Bu tür olası olumsuz gelişmeler ise firmanızın ve sizin kanunlar önünde suçlu duruma düşmenize sebep olacaktır. İşin cezai müeyyideleri ise 6 aya kadar hapis cezasını da kapsamaktadır.